ROMA DÖNEMİ TABERNALARI (DÜKKÂN)
Erken Bizans Kilisesi 4’ün doğu bitişiğinde, Sütunlu Cadde ile Kemerli Yapı arasında bulunan ve cadde boyunca devam eden tabernalardan (Figür 1) 3 tanesi kazılarak açığa çıkarılmıştır. 12x7 metrelik alanı kaplayan tabernaların çatı yüksekliği 4.85 metredir (Figür 2). Taş malzeme üzerine kerpiç kullanılarak yapılan duvarların üzerinde panolara ayrılarak yapılmış renkli freskler yer almaktadır (Figür 3). Söz konusu fresklerin korunabilmesi için yapının üzeri taşınabilir bir çatı sistemi ile kapatılmıştır (Figür 4).
Taberna 1-A, 1-B ve 2 içerisinde ele geçen arkeolojik materyallerden, mekânların Geç Hellenistik- Erken Roma Dönemi’ne kadar inen bir geçmişinin olduğu, ancak en yoğun kullanımlarının MS 3. yüzyıl olduğu söylenebilir. MS 3. yüzyılın 2. yarısındaki bir depremle terkedilen tabernaların bazıları MS 4- 5. yüzyılda da bir süre kullanılmıştır.
TABERNA 1-A
Erken Bizans Kilisesi 4’ün doğu bitişiğinde, Taberna 1-B olarak adlandırılan tabernanın da batı bitişiğinde bulunan mekân, 7x1.80 m iç ölçülerine sahiptir.
MS 5-6. yüzyılda mekânın batısına kilisenin inşa edilmesiyle, mekânın batı duvarı kaldırılarak mekân daraltılmıştır. Bugün görünen kısım aslında Taberna 1-A’nın küçük bir kısmıdır.
Taberna'nın güneydoğu köşesinde, Taberna 1-B olarak adlandırılan Taberna'ya açılan kapı boşluğu bulunmaktadır. Taberna'nın ana giriş kapısı, Sütunlu Cadde’ye açılıyor olmalıdır. Ancak Sütunlu Cadde kenarına sur duvarının inşa edilmesiyle kapı kapatılmıştır, ayrıca mekânın batı bitişiğine kilisenin inşa edilmesiyle kapının olduğu alan görülememektedir.
Kazı çalışmaları sırasında bulunan hypostyle, strigilis ve diğer arkeolojik materyaller birlikte düşünüldüğünde Taberna 1-A’nın, Taberna 1-B olarak isimlendirilen Taberna'ya bağlı, olasılıkla temizlenme amacı ile balnea (banyo) olarak kullanılan bir mekân olduğu düşünülmektedir.
TABERNA 1-B
7.05x4.45 m iç ölçülerine sahip iki katlı Taberna 1-B, Taberna 1-A’nın doğusunda ve Taberna 2 olarak adlandırılan Taberna'nın da batısındadır. Taberna'nın bir girişi, batısındaki Taberna 1-A ile arasındaki duvarda mevcut iken asıl girişi güneyindeki Sütunlu Cadde’ye açılmaktadır. Ancak Sütunlu Cadde kuzeyine MS 4. yüzyıl sonunda sur duvarının yapılmasıyla ana giriş kapısı kapatılmıştır.
Taberna'nın doğu duvarı önünde duvara destek amacıyla taş, tuğla ve traverten malzeme ile yapılmış bir ayak bulunmaktadır (Figür 5). Taberna'nın batı (Figür 6), doğu (Figür 7) ve kuzey duvarı üzerinde 1.20 m yüksekliğinde ve 85 cm genişliğindeki panolar içerisinde renkli freskler bulunmaktadır. Fresk üzerinde krem renk arka fon üzerine yeşil, siyah, kırmızı ve sarı renkler kullanılarak yapılan papağan (Figür 8), keklik (Figür 9), güvercin, sülün ve leopar (Figür 10) gibi hayvanların (Figür 11) yanı sıra, sakız kabağı (Figür 12), nar (Figür 13), kayısı (Figür 14) gibi meyveler ve gül, gelincik gibi çiçekler de betimlenmiştir.
Söz konusu yapının duvarlarında renkli fresklerin olması ve kentin ana caddelerinden olan Sütunlu Cadde’ye açılması ve hemen arkasında agora olarak kullanılan Kemerli Yapı’nın yer alması mekânın, hemen doğusundaki Taberna 2 gibi kullanıldığını göstermektedir.
Duvarlarında renkli freskler bulunan 3 mekân, koruma amaçlı taşınabilir bir çatı sistemi ile kapatılmıştır.
TABERNA 2
Kemerli Yapı’nın güney bitişiğinde, Taberna 1-B olarak adlandırılan Taberna'nın da doğu bitişiğinde bulunan ikinci Taberna, 7.05x4.45 m iç ölçülerine sahiptir.
Taberna'nın doğu, batı ve kuzey duvarı üzerinde freskler bulunmaktadır. Krem renk ana fon üzerine siyah, kırmızı ve sarı renk çizgilerin sınırladığı panolar içerisinde kazıma çizgilerle yapılmış grafitiler ve Grekçe harfler bulunmaktadır.
Yapılan çalışmalarda elde edilen veriler mekânın en yoğun kullanımının MS 3. yüzyıl olduğunu göstermektedir. Ancak mekânın güneyinde yer alan Sütunlu Cadde kuzey portiğine MS 4. yüzyıl sonunda savunma amaçlı sur duvarının yapılmasıyla mekân içerisinde bazı düzenlemeler yapılmıştır. Taberna 2’nin ana girişi olan güneydeki girişinin kapatılmasından sonra inşa edilen seki ve birinci fresk tabakasının üzerine yeni bir fresk tabakasının yapılması, yapının MS 4. yüzyıl sonrasında da bir süre daha kullanıldığını göstermektedir. Ayrıca yapının kuzey bitişiğinde yer alan Kemerli Yapı’ya açılan kapının kapatılmadığı gözlemlenmiştir. Bu da, Erken Bizans Dönemi’nde Kemerli Yapı ile birlikte Taberna 2’nin de kullanıldığını göstermektedir.
TABERNA 3
Kemerli Yapı'nın güneyinde, Taberna 2 olarak adlandırılan mekânın doğu bitişiğinde yer alan Taberna 3'ün sınırları tespit edilmiş olup kazı çalışması 2016 yılı içerisinde yapılacaktır.
